Leges en heffingen
Hieronder geven wij een toelichting op de ontwikkeling van de diverse leges en heffingen van de Gemeente Groningen.
Leges burgerzaken
Onder leges burgerzaken vallen de tarieven voor reisdocumenten, verklaring omtrent gedrag, inlichtingen en afschriften burgerlijke stand, rijbewijzen, huwelijken en afschriften basisregistratie personen (BRP). Voor de reisdocumenten en rijbewijzen geldt dat de rijksoverheid een maximumtarief vaststelt. De kostendekkendheid van de producten burgerzaken loopt uiteen maar de totale kostendekkendheid van deze producten komt uit op 71% (2022: 69%). Het verschil wordt vooral veroorzaakt door het product reisdocumenten en de afschriften BRP. De inkomsten reisdocumenten zijn bijgesteld naar de verwachtte afgifte in 2023. Deze inkomsten zijn 175 duizend euro hoger dan in 2022. Hier staan ook hogere lasten tegenover van 144 duizend euro. Per saldo stijgt de kostendekkendheid van reisdocumenten van 67% in 2022 naar 72% in 2023.
Woningcorporaties maken bij de woningtoewijzing gebruik van gegevens uit de gemeentelijke Basisregistratie personen (BRP). De woningcorporaties krijgen wettelijk de mogelijkheid om hiervoor zelf de BRP te raadplegen. Dit betekent dat gemeenten deze gegevens niet langer op aanvraag verstrekken. Dit leidt tot een afname van zowel de baten als de lasten. De baten dalen met 53 duizend euro en de lasten dalen met 141 duizend euro. Per saldo stijgt de kostendekkendheid van de afschriften BRP van 45% in 2022 naar 53% in 2023.
Instemming besluiten Telecom en Graafverordening
De kosten voor het verlenen van instemmingsbesluiten voor graafwerkzaamheden worden op basis van de telecomverordening en de graafverordening verhaald op de netbeheerders. De begrote heffingen in 2023 bedragen 627 duizend euro. Er is een minimale toename in zowel baten en lasten die het gevolg zijn van tariefstijgingen.
Leges Gehandicapten parkeerkaart
De opbrengsten zijn voor 2023 begroot op 60 duizend euro (gelijk aan 2022) en de kosten op 246 duizend euro (9 duizend euro meer dan in 2022). De kostendekkendheid neemt hierdoor iets af maar blijft net als vorig jaar 25% (afgerond, wel licht gedaald). Op basis van bestaand beleid hoeven de leges niet kostendekkend te zijn maar vormen deze enkel een tegemoetkoming in die kosten.
Leges bouwactiviteiten
Leges worden geheven om de kosten van het vergunningverleningsproces rondom een omgevingsvergunning te dekken. De hoogte van de bouwleges wordt bepaald op basis van een bouwkostenraming (aanneemsom exclusief BTW) en het tarief zoals in de legesverordening is vastgesteld.
De tarieven zijn in 2021 geharmoniseerd, waarbij gekozen is voor de berekeningssystematiek die ook in de voormalige gemeente Groningen werd gehanteerd. De legestarieven vallend onder Titel 2 ‘Omgevingsvergunningen’ zijn voor 2023 met 21,52% verhoogd. Naast de jaarlijkse indexering betreft dit een verhoging veroorzaakt door de verwachte toename in kosten als gevolg van de invoering van de Omgevingswet en de wet kwaliteitsborging bouw (WKB) per 1 januari 2023. Daarnaast verwachten we in 2023 een vermindering in opbrengsten van 2 miljoen als gevolg van de invoering van de WKB.
Daarmee komt de kostendekkendheid van de titels 1 en 2 uit de legesverordening op 99%.
De begrote baten zijn onderverdeeld in de categorieën bouwkosten tot en met 455 duizend euro en bouwkosten meer dan 455 duizend euro. De bouwkostenvolumes waarmee gerekend is, zijn gebaseerd op het 7-jaarsgemiddelde van de gerealiseerde bouwkosten van de voormalige gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer over de jaren 2015 tot en met 2021. Er worden ten opzichte van dit gemiddelde geen uitschieters, bijvoorbeeld als gevolg van uitzonderlijke grote projecten, verwacht.
In de begroting van de lasten van de bouwleges is rekening gehouden met de toegerekende BTW. De overige lasten zijn herijkt.
In 2021 zijn voor het eerst leges geheven voor een zogenaamd vooroverleg (IVO). De lasten hiervan zijn afgesplitst aan de lasten van de bouwleges. Beide maken onderdeel uit van de leges omgevingsvergunning.
Bovengenoemde herberekeningen hebben geleid tot een toename in de baten leges bouwactiviteiten van 1,512 miljoen euro ten opzichte van de begroting 2022 en een toename in de lasten van 1,833 miljoen euro. Het percentage kostendekkendheid is hiermee uitgekomen op 109% (2022: 110%).
Op 1 januari 2023 wordt de inwerkingtreding van de Omgevingswet verwacht, gecombineerd met de Wet Kwaliteitsborging Bouw. Hiermee ontstaan nieuwe producten/ vergunningen en verandert de wijze van toetsing. Ook het stelsel van vergunningvrij bouwen wijzigt. Over de exacte impact van de wet is nog veel onduidelijk. Hierdoor zijn de inkomsten zeer moeilijk te voorspellen. Het is ook nog mogelijk dat de wet weer wordt uitgesteld.
Leges vellen van de houtopstand
Er wordt een afname in de baten verwacht van 39 duizend euro in 2023 ten opzichte van 2022. De verwachte afname in de lasten bedraagt 3 duizend euro.
Leges vallend onder titel 3 van de Legesverordening
Afgezien van de leges voor evenementenvergunningen en later de Winkeltijdenwet is in 2014 voor elk van de tarieven van titel 3 de norm op 100% kostendekking gesteld. Voor de leges die niet kostendekkend zijn, worden voorstellen gedaan om dit uitgangspunt te realiseren.
Horecaleges
Hieronder vallen de alcoholvergunning (vergunning om een horeca- of slijtersbedrijf te mogen uitoefenen) en de exploitatievergunning (onder andere voor coffeeshops). Om te komen tot volledige kostendekking moeten de horecaleges met 73% worden verhoogd. De horecaondernemers zijn zwaar getroffen door de gevolgen van de COVID-beperkingen. Daarom wordt de volledige kostendekking niet in één keer gerealiseerd maar in drie jaarlijkse stappen. In 2023 stijgt het tarief van € 548 naar € 711,40 (+29,8%) waarmee de kostendekking op 87% uitkomt. De extra opbrengst als gevolg van deze verhoging bedraagt 33 duizend euro.
Leges terrasvergunning
Om te komen tot volledige kostendekking moeten de leges met 11% worden verhoogd. Ook deze leges worden niet in één keer maar in drie jaarlijkse stappen verhoogd. Dit betekent voor 2023 een tariefstijging van € 542 naar € 585,40 + 8,0%) en een extra opbrengst als gevolg van deze verhoging van 2 duizend euro waardoor de kostendekking op 82% uitkomt.
Leges vergunning seksbedrijven
Hierbij gaat het om de leges voor het verlenen en verlengen van vergunningen voor de exploitatie van prostitutiebedrijven, seksbioscopen e.d. Het tarief voor de vergunning voor de exploitatie van een prostitutiebedrijf stijgt van € 2.572 naar € 2.671,30.
Leges vergunningen Huisvestingswet
Voor een deel van de woningvoorraad in de gemeente geldt een vergunningplicht voor:
- het onttrekken van woonruimte aan de woningvoorraad;
- het samenvoegen van woonruimte;
- het omzetten van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte en
- het verbouwen van woonruimte tot twee of meer woonruimten.
Deze vergunningplicht heeft tot doel de woningvoorraad op peil te houden. De leges zijn voor 2023 met de toegestane indexatie (3,86%) verhoogd tot € 2.752,29.
Leges splitsingsvergunning
De splitsingsvergunning is nodig om een gebouw te mogen splitsen in appartementsrechten. De leges zijn voor 2023 met de toegestane indexatie (3,86%) verhoogd tot € 279,07.
Kamerverhuur- en bemiddelingsvergunning
Verhuurders van kamers of appartementen aan studenten in Groningen hebben sinds 1 januari 2019 een verhuurdersvergunning nodig. Dit geldt ook voor bureaus die bemiddelen in woonruimte voor studenten. Sinds 1 januari 2021 worden er voor deze vergunningen leges geheven die volledig kostendekkend zijn. De leges zijn voor 2023 met de toegestane indexatie (3,86%) verhoogd tot € 379,92.
Leges verhuurvergunning opkoopbescherming
Sinds 1 maart 2022 geldt er in onze gemeenten een opkoopbeschermingsregeling. Die regeling houdt in dat het verboden is om zonder vergunning nieuw aangekochte woningen in het goedkope en middeldure segment binnen vier jaar na aankoop te verhuren. Met ingang van 1 januari 2023 worden er voor deze vergunningen leges geheven die volledig kostendekkend zijn. De leges zijn voor 2023 bedragen € 379,92.
Evenementen
Voor leges voor evenementen geldt een beperkte kostendekkendheidseis. In de begroting 2023 is met een lager aantal grote evenementen gerekend omdat deze sector moet opstarten en er personeelstekorten zijn. Hierdoor is de kostendekkendheid gedaald van 27% naar 21%.
Afvalstoffenheffing
Voor 2023 geldt voor de afvalstoffenheffing een vast tarief naar huishoudengrootte (1 persoons, 2 persoons en 3 en meer persoons). Om tot een 100% kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing te komen, wordt het gemiddelde tarief voor de afvalstoffenheffing met 3,45% verhoogd. De tariefstijging is benodigd door een toename in de lasten op diverse onderdelen. De tarieven voor de verschillende categorieën huishoudens zijn hieronder weergegeven.
Tarieven 2023
1 persoonshuishouden | € 263,64 |
|---|---|
2 persoonshuishouden | € 308,52 |
3 of meerpersoonshuishouden | € 374,52 |
Rioolheffing
De kosten voor het beheren en in stand houden van het rioolstelsel worden door een heffing verhaald. Gemeenten hebben naast de zorgplicht voor stedelijk afvalwater en hemelwater ook de zorgplicht voor grondwater. De opbrengst van de rioolheffing, met als uitgangspunt 100% kostendekkendheid, is geoormerkt. De belangrijkste functie is dus het genereren van inkomsten om de voorziening mogelijk te maken. De rioolheffing wordt geheven van de eigenaar (aansluitrecht).
Aan de batenkant is er ten opzichte van 2022 per saldo sprake van een stijging van de baten rioolheffing met 2,0 miljoen euro. De baten stijgen omdat het tarief van de Rioolheffing is verhoogd. Deze verhoging is met name noodzakelijk door een toename in salariskosten, door stijgende kapitaallasten door investeringen in het stelsel van rioleringen en door hogere BTW lasten.
Het tarief voor de rioolheffing in 2023 bedraagt 155,24 euro.
Begrafenisrechten
De tarieven voor begrafenisrechten stijgen met 3,86%. Dit is nodig voor een volledige kostendekkendheid. De extra legesopbrengst bedraagt hiermee 50 duizend euro en is nodig vanwege een toename van de kapitaallasten door investeringen en reguliere loon- en prijsstijgingen.
Marktgelden
De marktgelden zijn 68 duizend euro lager begroot dan in de voorgaand jaar. Dit is op basis van de verwachte opbrengsten en omdat door de verbouwing van de Grote Markt minder vierkante meters verhuurd kunnen worden. De materiële kosten zijn evenredig naar beneden gebracht. De kostendekkendheid blijft daarmee op 100%.
Havengelden
De begrote havengelden nemen in 2023 toe met 28 duizend euro. We zien een toename van het aantal boten dat in Groningen verblijft. De personele inzet stijgt hierdoor ook. De kostendekkendheid blijft 100%.