Voortgang lopende jaar en relevante ontwikkelingen
Macro-economische ontwikkelingen
Onzekerheid domineert de huidige macro-economische ramingen. De oorlog in de Oekraïne heeft sterke effecten op de energieprijzen en, vooralsnog in mindere mate, op handel, financiële markten, investeringen en consumptie. De stijging van de energieprijzen komt bovenop een toch al forse inflatie, mede als gevolg van de economische schokken van corona. Die sterk gestegen inflatie zorgt, in combinatie met andere factoren, voor een forse daling van de reële inkomens. Als reactie hierop voeren centrale banken renteverhogingen door. De mogelijke afsluiting van het Russische gasnet en lockdowns in China zijn bijkomende risico's. Het risico op een recessie (vanaf 2023) is aanwezig. Positieve factoren zijn de opbouw van spaargeld tijdens de pandemie en het bewezen herstelpotentieel van de dienstensectoren.
Groningse economie: herstel, groei en dynamiek
Toegevoegde waarde en werkgelegenheid
De Groningse economie volgt in grote lijnen het Nederlandse beeld. Na een forse krimp van de economie 2021 als gevolg van de coronapandemie is een sterk herstel ingetreden. De omvang van de Groningse economie is inmiddels boven het niveau van eind 2019. Het aantal banen is na een lichte daling van 0,6% tussen 2020 en 202[1] in 2021 met 3,3% sterk gestegen naar 161.690. In de speerpuntsectoren groeide het aantal banen zelfs met 4,3%. Een relatief groot deel van de Groningse werkgelegenheid blijft traditioneel in de publieke dienstverlening (ongeveer 46%). Van alle werkenden in de gemeente Groningen is ongeveer 10% ZZP’er (16.000-17.000). Het aantal bedrijven dat faillissement aanvraagt blijft zeer laag, hoewel recent een toename van het aantal stoppende bedrijven optreedt. De verwachting is dat beëindiging van de corona-steunpakketten en terugbetaling van belasting- en overige steunpakketten de normale bedrijvendynamiek weer in gang zal zetten. De kansen voor onze Groningse speerpuntsectoren gezondheidseconomie, energie(transitie) en digitale economie blijven onverminderd sterk. Een grote uitdaging daarbij is dat er, net als in de rest van Nederland, sprake is van schaarste aan personeel: er zijn volop openstaande vacatures op alle beroepsniveaus.
Voor de bedrijfsruimtemarkt daalde de leegstand van 10,6% in januari 2016 naar 1,5% per 1 januari 2022. De kantorenmarkt zag in dezelfde periode een daling van 13% naar 3,5%. De krapte op de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt is zo groot geworden dat beide nu een aantal jaar onder de frictieleegstand van 5% zitten.
Ruimtelijk-economische ontwikkelingen
De gronduitgifte is hoger dan verwacht. In 2021 is 7,6 hectare grond verkocht. De prognose is gemiddeld 5 hectare per jaar. De verwachting is dat de gemeente ruim voor 2030 door haar voorraad heen is. Op basis van de marktanalyse uit 2018 verwachten wij een tekort per 2030. Gezien het hoge tempo van uitgifte en de verstedelijkingsopgave kan dit moment ook eerder zijn. Dit is onder voorbehoud van de invloed van de actuele ontwikkelingen omtrent de stijgende inflatie, de renteverhogingen en het risico op een recessie. Een nieuwe marktprognose voor bedrijventerreinen en kantoren wordt eind 2022 opgesteld om de behoefte aan hectares bedrijventerrein en m² kantoren in beeld te krijgen. Naast het programmeren van werk in de nieuwbouwgebieden Meerstad, Stadshavens, Suikerzijde en Stationsgebied en intensivering van ruimtegebruik op bestaande werklocaties, is eerder dan voorzien uitbreiding van de voorraad bedrijventerreinen aan de west- (bij Westpoort) en oostkant (bij Meerstad) van de stad nodig.
Tot slot
Op het moment van schrijven bevinden we ons in de laatste fase van uitvoering van de herstelagenda 'Groningen Vooruit' die wordt ingezet om de economische effecten van de coronapandemie op te vangen. In het nieuwe coalitieakkoord (2022) is aangegeven dat de herstelagenda daar waar nodig en effectief wordt vervolgd. De precieze vertaling van dit vervolg moet zich nog uittekenen en zal worden meegenomen in het nieuwe Meerjaren Programma Stadsontwikkeling 2023-2026 en de nieuwe economische agenda Economische Zaken 2023-2026.
In december 2021 is nieuw beleid vastgesteld voor bedrijventerreinen en kantoren ('Strategie werklocaties') en detailhandel en horeca ('Ruimte voor Retail'). Voor beide beleidsvelden wordt nu de uitvoeringsagenda uitgevoerd. In het voorjaar van 2023 stellen we de nieuwe uitvoeringsagenda van het economische programma (Economische Agenda 2023-2026) vast.
[1] Peildatum 1 April