Deelprogramma 1.1: Economie en werkgelegenheid
Groningen groeit de komende jaren hard. De Groningse economie speelt een hoofdrol in onze regio en de keuzes van de 6e gemeente van het land hebben grote betekenis voor de brede welvaart in het Noorden, maar ook in Nederland als geheel, Noord-Duitsland en op de lange termijn tot in Scandinavië. We werken samen met ondernemers aan een toekomstbestendige economie en we gaan actief en zorgvuldig regie voeren op ruimtelijke ordening. Een omslag in ons economisch denken en doen is nodig, en daarom is economische groei voor ons geen doel op zich. We kiezen voor groene en eerlijke groei, en zetten in op vergroting van de brede welvaart. Dit gaat naast economische ontwikkeling over gezondheid van onze inwoners, de kwaliteit van het onderwijs, de staat van het milieu, klimaat en onze leefomgeving, sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en veiligheid. Om de groei van de werkgelegenheid in Groningen te kunnen faciliteren intensiveert de coalitie haar inzet op (ruimtelijke) economie en is gelijke kansen voor alle Groningers het uitgangspunt. Samen met alle stakeholders, onder andere onderwijs en werkgevers, werken we aan een arbeidsmarkt met ruimte voor een duurzame ontwikkeling van talent op alle niveaus. Het belang van MBO- en praktijkgeschoolden daarin wordt onmiskenbaar duidelijk gemaakt door de huidige krapte op de arbeidsmarkt.
We versterken samen met onze partners in Campus Groningen, Ondernemersfonds, bedrijvenverenigingen en het Akkoord van Groningen de economische sectoren die zich sterk ontwikkelen en bijdragen aan die brede welvaart, zoals digitalisering & ICT en de gezondheidseconomie waar we in Groningen al sterk in zijn. We willen gezamenlijk met kennisinstellingen, bedrijven en medeoverheden in de regio koploper worden in de eiwit- en voedseltransitie. Ook de energietransitie heeft prioriteit en dat vertaalt zich in het bestrijden van de klimaatcrisis door minder energieverbruik en meer duurzame energie op onze werklocaties. Op deze thema’s liggen grote kansen voor waardevolle werkgelegenheid in de gemeente en in de regio, speciaal voor MBO- en praktijkgeschoolden. In Europa lopen we als Noord-Nederland bijvoorbeeld voorop in de waterstofeconomie, die een belangrijke bijdrage gaat leveren aan de energietransitie.Ook streven naar een volledig circulaire economie, in alle sectoren, omdat het nodig is dat we ons herbezinnen op de relatie met natuur en dieren. We willen binnen de grenzen blijven van wat onze planeet aankan én binnen de grenzen van wat maatschappelijk verantwoord is. Deze speerpunten zullen hun plek krijgen in de wijze waarop we nieuwe bedrijvigheid ruimtelijk faciliteren en hoe we ons landbouwbeleid gaan invullen.
We investeren in goed onderwijs, in duurzame en maatschappelijk relevante werkgelegenheid voor iedereen, in een bruisende culturele sector met een nieuw muziekcentrum, in evenementen in de binnenstad, op de Drafbaan en in het Stadspark en op MartiniPlaza. We stimuleren sport en bewegen door te investeren in Kardinge als Vitaliteitscampus. We continueren op onderdelen het herstelprogramma Groningen Vooruit. Op die manier versterken we het economische, maatschappelijke en recreatieve profiel van onze gemeente en wijk- en dorpscentra voor onze inwoners, bezoekers en bestaande/toekomstige bedrijvigheid. Bedrijvigheid is belangrijk voor het creëren van meer werkgelegenheid en een sterkere economie leidt tot meer banen, meer eigen regie, participatie door kwetsbare groepen en ruimte voor talentontwikkeling.
Doelen Deelprogramma 1.1: Economie en werkgelegenheid
Het deelprogramma Economie en werkgelegenheid heeft de volgende doelen:
- Het creëren en behouden van werkgelegenheid;
- Het faciliteren van toekomstbestendige economische groei waaronder het huisvesten van de werkgelegenheid;
- Het structureel versterken van het economische, maatschappelijke en recreatieve profiel van onze gemeente voor onze inwoners, bezoekers en bestaande/toekomstige bedrijvigheid;
- Het behouden en versterken van de economische aantrekkelijkheid van onze gemeente.
Effectindicatoren
Met de volgende indicator(en) wordt de voortgang van de uitvoering van ons beleid gemeten. Indien er geen cijfers beschikbaar zijn voor dat jaar, staat er een streepje. In dat geval wordt de indicator niet jaarlijks gemeten.
Effect indicator(en) | Behaald | Behaald | Beoogd | Beoogd |
|---|---|---|---|---|
Totaal aantal arbeidsplaatsen in gemeente Groningen | 156.500 | 161.690 | 163.873 | 165.000 |
- waarvan aantal banen op kantoorlocaties | 29.117 | 28.589 | 28.975 | 29.361 |
- waarvan aantal banen op bedrijventerreinen | 26.892 | 28.020 | 28.398 | 28.777 |
- waarvan aantal banen in de binnenstad | 24.519 | 25.586 | 25.931 | 26.277 |
- waarvan aantal banen in kennisgebied | 19.886 | 21.521 | 21.812 | 22.102 |
- waarvan aantal banen in gemengd gebied | 527 | 543 | 550 | 558 |
- waarvan aantal banen in ontwikkelzones | 5.508 | 5.750 | 5.828 | 5.905 |
- waarvan aantal banen in overige gebieden | 50.051 | 51.681 | 52.379 | 53.076 |
Ontwikkeling aantal banen in de energie sector | 1.955 | 2.049 | 2.000 | 2.100 |
Ontwikkeling aantal banen in de ICT sector (digitale economie) | 8.758 | 8.813 | 9.250 | 9.000 |
Ontwikkeling aantal banen in Life science & Health (gezondheidseconomie) | 29.219 | 30.756 | 29.000 | 31.000 |
Ontwikkeling aantal banen in de creatieve industrie | 6.356 | 6.642 | 6.400 | 6.700 |
Aantal toeristische overnachtingen | 613.030 (2019) | 403.500 (2020) | 550.000 | 600.000 |
Bruto vloeroppervlak bedrijfsruimte in m2 | 1.606.953 | 1.605.761 | 1.630.000 | 1.606.000 |
Bruto vloeroppervlak kantoorruimte in m2 | 1.162.847 | 1.158.116 | 1.150.000 | 1.150.000 |
Leegstaand bruto vloeroppervlak bedrijfsruimte in % | 2,5% | 1,5% | Rond de 5% | 1,5% |
Leegstaand bruto vloeroppervlak kantoorruimte in % | 4,5% | 3,5% | Rond de 5% | 3,5% |
Winkelvloeroppervlakte detailhandel in m2 | 456.879 | 469.108 | 452.500 | 471.347 |
Winkelvloeroppervlakte horeca in m2 | 70.019 | 72.296 | 71.600 | 74.595 |
Winkelvloeroppervlakte diensten in m2 | 27.686 | 28.901 | 27.700 | 30.003 |
Leegstaand winkelvloeroppervlak commerciële verkooppunten in % | 6,5% | 3,9% | 4 – 10% | 3,15% |
Toelichting effectindicatoren
Totaal aantal arbeidsplaatsen in gemeente Groningen : Het totaal aantal arbeidsplaatsen en de uitsplitsing naar bedrijventerreinen en kantoren wordt door OIS sinds 2021 in de rapportage 'bedrijvendynamiek en werkgelegenheid' op een andere wijze geregistreerd en gerapporteerd. Deze cijfers worden in deze begroting achteraf gecorrigeerd. Waar voorheen alleen de categorieën bedrijventerreinen en kantoorlocaties in de effectindicatoren waren opgenomen, worden nu alle categorieën vermeld zodat het totaal optelt tot het totaal aantal banen in de gemeente Groningen. Hierdoor zijn de cijfers in de jaarrekening 202 1, begroting 2022 en begroting 2023 niet meer onderling vergelijkbaar.
Ontwikkeling aantal banen in de ICT sector (digitale economie) : We hebben de prognose voor 2023 ten opzichte van 2022 naar beneden bijgesteld door Corona, de krapte op de arbeidsmarkt en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne op de arbeidsmarkt.
Ontwikkeling aantal banen speerpuntsectoren : Deze cijfers worden achteraf met terugwerkende kracht gecorrigeerd. Hierdoor kunnen er verschillen zijn met de cijfers in de jaarrekening 2021.
Aantal toeristische overnachtingen : De aanlevering van de data over het aantal toeristische overnachtingen heeft altijd een jaar vertraging. Door Corona is het aantal reisbewegingen drastisch afgenomen. We verwachten dat we in 2023 weer op het niveau van voor Corona zitten.
Leegstand kantoren en bedrijfsruimten : Het ideale leegstandspercentage ligt rond de 5%. Dit wordt de frictieleegstand genoemd. Dat zorgt voor voldoende ruimte voor marktdynamiek. In praktijk zien we dat de leegstand ver onder het frictieniveau ligt. Er is sprake van een zeer krappe markt. We verwachten dat dit in 2023 ook zo is.
Bruto vloeroppervlakte bedrijfsruimten: Het cijfer voor bedrijfsruimten is in 2021 met circa 1.200 m2 afgenomen. Aan de voorraad is in het jaar 2021 circa 4.800 m2 onttrokken. Nieuwe vierkante meters bedrijfsruimte hebben de afname van de voorraad door onttrekking gecompenseerd. Nieuwe vierkante meters zijn met name toegevoegd door nieuwbouw ontwikkelingen op Eemspoort.
Winkelvloeroppervlakte detailhandel: Het cijfer voor de winkelvloeroppervlakte van 2020 is aangepast, in de eerdere versie was per abuis een verkeerd cijfer ingevuld.
Beleidsvelden
Deelprogramma Economie en werkgelegenheid bestaat uit de volgende beleidsvelden:
Economische ontwikkeling
Via onze economische agenda en het continueren van het herstelprogramma Groningen Vooruit investeren we in advies en ondersteuning aan ondernemers. Op het moment van schrijven van deze begroting geldt de Economische Agenda 2020-2022 nog als richtsnoer voor ons economisch beleid. Er wordt gewerkt aan een nieuwe Economische Agenda (2023-2026) die in 2023 van kracht wordt. De huidige speerpuntthema's Arbeidsmarkt, Energietransitie, Digitale economie en Gezondheidseconomie zullen ook in de nieuwe economische agenda belangrijke aandachtspunten zijn die de komende jaren het verschil moeten maken in het creëren en behouden van werkgelegenheid in de regio. Datzelfde geldt voor de huidige doorsnijdende thema’s; Basis Dienstverlening, Campus Groningen, Startup en Scale-up Klimaat, Ondernemen met impact, Talentontwikkeling, Internationalisering, Circulaire Economie, Binnenstad en Dorpskernen &Wijken.
Op deze belangrijke thema’s blijven we gezamenlijk inzetten met onze partners in Noord-Nederland en via het Akkoord van Groningen, waarin we samenwerken met Groningse onderwijsinstellingen, ondernemers, het UMCG, Martini Ziekenhuis en de provincie en met de bedrijfsverenigingen, ondernemersfonds en VNO NCW vertegenwoordigd in de Koepel Economische Agenda.
Ruimtelijk-economische ontwikkeling
Zoals aangegeven in het Meerjarenprogramma Stadsontwikkeling (onderdeel Ruimtelijke Economie) werken we in dit programma aan het ruimtelijk faciliteren van de (groei van) werkgelegenheid en aan het structureel versterken van ons economisch profiel. In het programma benoemen we de ruimtelijk-economische opgaven voor de gemeente en geven we de uitwerking daarvan op hoofdlijnen weer. We onderscheiden twee hoofdopgaven:
1. Faciliteren van bestendige economische groei;
2. Behouden en versterken van de aantrekkelijkheid van onze gemeente
Overige economie
In dit beleidsveld worden de jaarlijkse bijdragen aan het Ondernemersfonds waaronder inmiddels ook Ondernemersvereniging Ten Boer en Haren vallen verantwoord.
Grondzaken
In dit beleidsveld worden voor een belangrijk deel de rente en afschrijving verantwoord die zijn gekoppeld aan ruimtelijk-economische projecten. De resultaten grondzaken worden voor een groot deel verantwoord in dit deelprogramma. Concreet gaat het om de nog in exploitatie te nemen eigendommen, de ontwikkeling van bedrijfsterreinen en verhuurde kavels. Voor grondzaken is geen afzonderlijk deelprogramma opgenomen in de begroting. In Paragraaf 7: Grondbeleid zijn alle resultaten grondzaken nader toegelicht.