Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid en zorg
In dit brede deelprogramma staan allereerst resultaten en activiteiten centraal die gericht zijn op het versterken van de lokale sociale basis. Het draait daarbij om het bevorderen en faciliteren van gezonde, vitale en diverse leefgemeenschappen in wijken en buurten waarin bewoners omwille van hun talenten en hun betekenis voor de ander worden uitgenodigd om mee te doen. Daarnaast richt het deelprogramma zich op het verlenen van (al dan niet tijdelijke) ondersteuning en zorg, ten behoeve van het herstel en de bevordering van de zelfredzaamheid en participatie van onze inwoners. De zorg en ondersteuning, die aanvullend is op de eigen kracht en mogelijkheden van onze inwoners, kennen een preventief karakter en staan in het teken van het voorkomen van escalaties. Indien hiervan toch sprake is, bieden we een doelmatig vangnet (bijvoorbeeld in de vorm van maatschappelijke opvang of jeugdhulp) en werken we vanuit dat perspectief aan het herstel van regie.
Doelen Deelprogramma 3.3: Welzijn, gezondheid en zorg
We vinden het van groot belang dat eenieder zo veel als mogelijk gelijke kansen heeft op een goede kwaliteit van leven - en dat;
- Iedereen, ongeacht etniciteit, seksuele voorkeur, gender of beperking, op volwaardige wijze deel kan uitmaken van de samenleving en hierdoor niemand in een (sociaal) isolement hoeft te raken;
- Eenieder een gezonde levensloop kan doormaken, waarbij de kansen op onderlinge gezondheidsverschillen beperkt blijven;
- Eenieder zo lang als mogelijk - naar eigen aard en vermogen - zelfstandig of met hulp van naasten kan (blijven) functioneren en wonen in en nabij de eigen thuis- en leefomgeving;
Tevens vinden we dat de kwaliteit van de (sociale) leefomgeving op positieve wijze bijdraagt aan het welbevinden van inwoners - en dus dat;
- Buurten, wijken en dorpen een prettig leefklimaat hebben, waarin mensen elkaar kennen, zich opgenomen en geaccepteerd voelen, op een plezierige wijze met elkaar omgaan en waar inclusie de norm is;
- Buurten, wijken en dorpen vitale, veerkrachtige sociale structuren kennen, van waaruit mensen maatschappelijk actief kunnen zijn en hierbij iets voor elkaar kunnen en willen betekenen;
- Buurten, wijken en dorpen een laagdrempelig georganiseerde infrastructuur aan sociale - en maatschappelijke voorzieningen hebben, waar mensen terecht kunnen voor informatie, advies en (lichte) ondersteuning.
Effectindicatoren
Met de volgende indicator(en) wordt de voortgang van de uitvoering van ons beleid gemeten. Indien er geen cijfers beschikbaar zijn voor dat jaar, staat er een streepje. In dat geval wordt de indicator niet jaarlijks gemeten.
Effect indicator(en) | Behaald | Behaald | Beoogd | Beoogd |
|---|---|---|---|---|
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (wel eens) eenzaam te voelen | - (Nieuw in 2020) | 27% | Daling | <25% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de wijze van meedoen aan de Groningse samenleving | 68% | 61% | Toename | >70% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich in de afgelopen 12 maanden (wel eens) actief te hebben ingezet op het gebied van: | ||||
| 27% | 26% | Toename | >30% |
| 33% | 29% | Toename | >30% |
| 22% | 21% | Toename | >20% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft: | ||||
| 74% | 73% | Toename | >75% |
| 9% | 12% | Afname | <10% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de aanwezigheid van: | ||||
| 66% | 66% | Toename | >70% |
| 64% | 68% | Toename | >70% |
% Inwoners dat aangeeft zich in de afgelopen periode zich gelukkig te hebben gevoeld: | ||||
| - (75% in 2015) | - (82% in 2019) | Toename | >75% |
| 65% | 71% | Toename | >75% |
% Inwoners dat aangeeft een goede gezondheid te ervaren: | ||||
| - (80% in 2015) | - (86% in 2019) | Toename | >85% |
| 89% | 80% | Toename | >85% |
% Jongeren (klas 2 en 4 VO) dat: | ||||
| - (8% in 2015) | - (10% in 2019) | Afname | <10% |
| - (25% in 2015) | - (24% in 2019) | Afname | <20% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft: | ||||
| - (Nieuw in 2020) | - | Toename | n.n.b. |
| - (Nieuw in 2020) | 90% | Toename | >90% |
% Inwoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft zich (zeer) belemmerd te voelen in het dagelijks functioneren door lichamelijke en/of mentale gezondheidsproblemen | 34% | 37% | Afname | <35% |
Toelichting effectindicatoren
Beleidsvelden
Deelprogramma 'Welzijn, gezondheidszorg en zorg' bestaat uit de volgende beleidsvelden:
Stimulering samenlevingsopbouw
Op dit beleidsveld werken we aan de cohesie in de samenleving. In dat kader is het belangrijk dat er plekken zijn waar mensen elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld in buurthuizen, kerken, scholen en sportclubs. We faciliteren zelf- en samenredzaamheid en makkelijk toegankelijke informatie over de voorzieningen die de maatschappelijke organisaties in de stad aan onze inwoners aanbieden. We stimuleren actief burgerschap in veerkrachtige buurten en wijken en we bieden faciliteiten aan betrokken burgers die verantwoordelijkheid willen nemen voor elkaar en voor hun omgeving. Gezien de dubbele vergrijzing en de andere uitdagingen die op ons af komen gaan we de komende periode aan de slag met een integrale aanpak voor ouderen.
Diversiteit
Groningen is van oudsher een tolerante en gastvrije gemeente. Een gemeente met ontspannen verhoudingen tussen verschillende bevolkingsgroepen, een gemeente die zich sterk maakt om discriminatie en uitsluiting te voorkomen en waarin iedereen zich thuis voelt. Ons diversiteitsbeleid hebben wij vastgelegd in de Diversiteitsagenda 2.0 'Iedereen is anders en in Groningen is ruimte voor iedereen' uit 2021. Aan de hand van de thema's zichtbaarheid, sociale acceptatie, emancipatie, antidiscriminatie, mensenrechten en gedeelde geschiedenis ontwikkelen wij samen met inwoners, instellingen en organisaties projecten en duurzame programma's en activiteiten om de inclusie en diversiteit in Groningen te versterken en te vergroten. Vanuit het thema zichtbaarheid hangen wij jaarlijks de vlag uit vanaf de Martinitoren ter gelegenheid van Transgenderzichtbaarheidsdag (31 maart), Coming Outdag (11 oktober) en de Dag van de Mensenrechten (10 december). Vanuit het thema gedeelde geschiedenis besteden wij via onderzoek, exposities en een monument aandacht aan het Groningse slavernijverleden en hoe dat doorwerkt in onze huidige samenleving. in 2023 leggen wij als ondertekenaar van het Charter voor Diversiteit de focus vooral op het diverser maken van onze eigen organisatie. Tot slot vragen wij vanuit het thema antidiscriminatie aandacht voor grensoverschrijdend (seksueel) gedrag in het uitgaansleven via het programma Veilige Steden.
Publieke gezondheid
Tussen groepen inwoners en wijken bestaan substantiële verschillen qua gezondheid en leefstijl, die mede samenhangen met de sociaaleconomische situatie van de bewoners. Inzet op preventie kan op termijn verlichting geven binnen het (jeugd)zorgdomein. Om deze reden richten wij ons extra op de wijken waar veel gezondheidspotentieel is door middel van een gebiedsgerichte aanpak. We zetten met ons nieuwe gezondheidsbeleid in op een gezonde basis, een gezonde leefomgeving, gezond gedrag en een gezonde geest. We zetten extra in op roken, overgewicht en weerbaarheid met ons Lokaal Preventieakkoord, en willen zo veel mogelijk kinderen een kansrijke start geven door het verbeteren van de samenwerking in de geboortezorg en een wijkgerichte aanpak op dit thema.
Op basis van de Wet publieke gezondheid voert de GGD taken uit op het gebied van preventie, gezondheidsbevordering- en bescherming. Daarnaast heeft de gemeente Groningen een dienstverleningsoverzicht met de GGD waarin we afspraken maken op welke wijze de GGD optimaal kan bijdragen aan het realiseren van onze doelen.
Passende ondersteuning
Jeugdhulp
Wij bieden jeugdhulp daar waar een jeugdige en/of zijn ouders dit nodig hebben bij het opgroeien en opvoeden, het vergroten van de zelfredzaamheid en/of maatschappelijk participatie. De wettelijke basis daarvoor is de Jeugdwet. Wij gaan daarbij uit van de vraag van de jeugdige en het gezin, de door hen aangegeven oplossingsrichtingen en sluiten zo veel mogelijk aan bij de leefwereld van kind en gezin. Zo zorgen we dat de betrokken jeugdigen en ouders/opvoeders de begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is en waar zij tevreden over zijn. De ambities en leidende principes van het in 2020 vastgestelde Koersdocument visie inkoop Jeugdhulp zijn hierin ons vertrekpunt.
De basisjeugdhulp gaan we laagdrempelig, dichtbij kinderen en gezinnen en in hun eigen omgeving organiseren , onder de noemer SAMEN. We geven dit vorm in samenhang met de sociale basis, preventie en Wmo. SAMEN. wordt bij WIJ Groningen ondergebracht en zal in 2023 fasegewijs zijn beslag krijgen.
De toegang tot de jeugdhulp wordt uitgevoerd door WIJ Groningen. De specialistische jeugdhulp wordt regionaal ingekocht en is ook toegankelijk op verwijzing van huisartsen, medisch specialisten en Gecertificeerde Instellingen.
Wmo/Gebiedsondersteunend Netwerk
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) geeft ons als opdracht de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van onze inwoners te bevorderen en steun te bieden aan kwetsbare inwoners. Wij doen dit door de eigen kracht van onze inwoners zoveel mogelijk te benutten en te versterken waar nodig. Daarnaast zetten we in op het sociale netwerk en algemene voorzieningen om de ondersteuning laagdrempelig en dichtbij de inwoner te organiseren. De toegang tot de Wmo wordt door WIJ Groningen georganiseerd. Inwoners kunnen daar ook terecht voor informatie en advies.
Beschermd Wonen
Voor inwoners die omwille van verminderde zelfredzaamheid niet langer in staat zijn om zelfstandig te kunnen wonen, bieden we mogelijkheden tot beschermd wonen. De gemeente Groningen fungeert daarin als centrumgemeente en heeft daarnaast een eigenstandige verantwoordelijkheid. De Groninger gemeenten hebben afspraken gemaakt over de verdeling van middelen en werken samen in een programma dat zich richt op de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis. Daarnaast organiseert elke gemeente zelf en in samenwerking met het programma de randvoorwaarden die hiervoor nodig zijn. De vorm waarin beschermd wonen wordt aangeboden varieert van het wonen in een intramurale voorziening tot het zelfstandig (blijven) wonen met intensieve ondersteuning en toezicht, thuis. De toegang tot deze vormen van ondersteuning worden voor de gemeente Groningen door een gemeentelijk toegangsteam, in samenwerking met de WIJ teams, georganiseerd.
Zorg en Veiligheid
Interventies binnen het beleidsveld 'zorg en veiligheid' zijn er in belangrijke mate op gericht om te voorkomen dat de meest kwetsbare mensen tussen wal en schip vallen tussen de beide domeinen. Bij deze mensen is veelal sprake van een opeenstapeling van persoonlijke problemen met een zorg- en veiligheidscomponent. De oorzaken en gevolgen lopen dwars door elkaar heen en zijn even divers als hardnekkig: psychische klachten, verslaving, algehele teloorgang, hoog gevaarrisico of een combinatie hiervan (soms gepaard met een verstandelijke beperking). Door de complexiteit van de problematiek en de daaruit volgende veelheid van betrokken partijen ontvangen deze mensen onvoldoende passende zorg en/of ondersteuning. Dit leidt soms tot moeilijk of gevaarlijk gedrag voor hunzelf en voor hun omgeving.
De aanpak van huiselijk geweld wordt in samenspraak met de andere Groninger gemeenten vorm gegeven in het regionaal actieplan Geweld hoort nergens thuis, waarbij de financiële basis wordt gegeven door de Decentralisatie Uitkering Vrouwenopvang/huiselijk geweld die wij als centrumgemeente hiervoor ontvangen. Met de beschikbare middelen worden regionale organisaties zoals de Vrouwenopvang, Veilig Thuis en het Centrum voor Seksueel Geweld gefaciliteerd. In het regionaal actieprogramma hebben gemeenten en ketenpartners gezamenlijk actiepunten geformuleerd om de aanpak verder te verbeteren t.a.v. huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld.